NGO ze szczególną uwagą powinny zapoznać się z nowelizacją ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, która nakłada na organizacje nowy obowiązek wskazywania swoich beneficjentów rzeczywistych.
W przypadku niedopełnienia tego obowiązku, na fundacje i stowarzyszenia będzie mogła zostać nałożona sankcja pieniężna do wysokości 1 mln zł. Ponadto, beneficjenci rzeczywiści, którzy nie przekażą podmiotom zgłaszającym niezbędnych informacji do wpisu wskutek czego aktualizacja nie zostanie dokonana terminie lub wprowadzone dane będą błędne, będą podlegać każe pieniężnej do 50 000 zł.
31 października 2021 roku wejdzie w życie nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (czyli tzw. ustawa AML), wprowadzająca istotne zmiany do regulacji Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych.
Nowelizacja Ustawy rozszerza między innymi katalog podmiotów podlegających wpisowi do CRBR i nakłada na beneficjentów rzeczywistych obowiązek przekazania podmiotowi zobowiązanemu do zgłoszenia informacji w CRBR wszelkich informacji oraz dokumentów, które są niezbędne do dokonania zgłoszenia, pod rygorem odpowiedzialności pieniężnej.
Nowy katalog podmiotów podlegających wpisowi do CRBR
Podmiotami podlegającymi wpisowi do CRBR od 31 października 2021 roku obok spółek handlowych będą również:
- stowarzyszenia podlegające wpisowi do KRS
- fundacje
- spółki partnerskie
- spółdzielnie
- trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne mają miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce, lub nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium RP w imieniu lub na rzecz trustu;
- europejskie zgrupowania interesów gospodarczych;
- spółki europejskie;
- spółdzielnie europejskie;
Ustawodawca przewidział trzymiesięczny okres przejściowy, w czasie którego podmioty już istniejące będą mogły dokonać zgłoszenia. Termin na dokonywanie zgłoszeń w CRBR zgodnie z wprowadzonymi zmianami upływa 31 stycznia 2022 roku.
Obowiązek przekazywania danych przez beneficjentów rzeczywistych
Od 31 października 2021 roku na beneficjentach rzeczywistych będzie ciążył obowiązek przekazania podmiotowi zobowiązanemu do zgłoszenia danych w CRBR, wszelkich informacji oraz dokumentów o beneficjencie rzeczywistym niezbędnych do dokonania zgłoszenia.
Przekazanie informacji powinno nastąpić w terminie umożliwiającym aktualizację danych zgodnie z wymogami ustawowymi. Beneficjent rzeczywisty, który nie dopełni tego obowiązku, wskutek czego zgłoszenie:
- nie zostanie dokonane w terminie 7 dni od wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, a w przypadku zmian, dla których skuteczności nie jest wymagany wpis w KRS – w terminie 7 dni od dnia ich dokonania lub
- będzie zawierało informacje niezgodne ze stanem faktycznym,
będzie podlegał karze pieniężnej do wysokości 50 000 zł.
Kolejną istotną zmianą w zakresie CRBR jest obowiązek ujawniania każdego obywatelstwa posiadanego przez beneficjenta rzeczywistego. Obecnie w Rejestrze zgłaszający obowiązani są do wskazywania tylko jednego obywatelstwa. W związku z tym po 31 października 2021 r. podmioty już wpisane do Rejestru będą musiały dokonać aktualizacji zgłoszonych danych i wskazać wszystkie obywatelstwa posiadane przez swoich beneficjentów rzeczywistych.
Rozszerzone uprawnienia instytucji obowiązanych
Ustawa nakłada nowe obowiązki na instytucje obowiązane, rozumiane zgodnie z art. 2 ust. 1 AML, m.in. banki, firmy inwestycyjne, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń, biura rachunkowe oraz biura księgowe. Po wejściu w życie nowelizacji ustawy instytucje obowiązane będą musiały dokonywać weryfikacji danych w CRBR przy wykorzystaniu wszelkich możliwych źródeł identyfikacji beneficjenta rzeczywistego oraz podejmować uzasadnione czynności niezbędne do weryfikacji tożsamości, ustalenia struktury własności i kontroli.
Instytucje obowiązane zobligowane będą do odnotowywania wszelkich rozbieżności między informacjami wskazanymi w CRBR a ustalonymi przez instytucję obowiązaną. W przypadku zaistnienia takich rozbieżności instytucje obowiązane będą zobligowane do podejmowania czynności w celu ich wyjaśnienia.
Jeżeli po przeprowadzeniu procedury rozbieżności zostaną potwierdzone, instytucja obowiązana przekaże Ministrowi Finansów zweryfikowaną informację o rozbieżnościach wraz z kompletną dokumentacją w sprawie. Instytucja obowiązana powinna przekazać Ministrowi Finansów pełną dokumentację z własnej inicjatywy bez wzywania przez organ. Po otrzymaniu zawiadomienia Minister Finansów może wszcząć postępowanie w celu stwierdzenia prawidłowości i aktualności informacji zgromadzonych w CRBR. Informacja o wszczęciu oraz zakończeniu postępowania zamieszczana jest w Rejestrze.
W związku ze wskazanymi powyżej obowiązkami instytucje obowiązane będą musiały dostosować wewnętrzne procedury w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu i określić zasady odnotowywania rozbieżności między informacjami zgromadzonymi w CRBR a informacjami o beneficjentach rzeczywistych ustalonymi w związku ze stosowaniem ustawy AML oraz zasady dokumentowania utrudnień pojawiających się w związku z weryfikacją tożsamości beneficjenta rzeczywistego.
Podsumowanie
Zmiany w regulacji Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych rozszerzą katalog podmiotów podlegających wpisowi do Rejestru oraz nałożą nowe obowiązki zarówno na beneficjentów rzeczywistych, jak i instytucje obowiązane. Od 31 października 2021 r. beneficjenci rzeczywiści będą zagrożeni sankcją pieniężną za nieprzekazanie informacji i dokumentów w terminie ustawowym do podmiotu zgłaszającego.
Natomiast instytucje obowiązane, aby móc efektywnie odnotowywać wszelkie utrudnienia powodujące brak możliwości ustalenia lub wątpliwości co do ustalenia beneficjenta rzeczywistego oraz utrudnienia związane z weryfikacją jego tożsamości, zmuszone są zaktualizować procedury wewnętrzne w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Nowelizacja ustawy ma na celu uszczelnienie systemu AML i efektywniejszą procedurę ustalania tożsamości beneficjentów rzeczywistych.
Autorką analizy jest Klaudia Jędrzejczyk, prawniczka w kancelarii Loewen.
